(Bron: Eindhovens Dagblad)
De vraag naar zorg stijgt, terwijl personeel en budgetten niet navenant toenemen. We moeten ons daar veel bewuster van worden, waarschuwen bestuurders Coby Nogarede-Hoekstra en Peter Bosselaar van respectievelijk Zorgboog en Savant Zorg.
De beschikbare zorg neemt af, terwijl de vraag toeneemt. Ziehier de zorgkloof van de zeer nabije toekomst. Bestuurders Coby Nogarede-Hoekstra en Peter Bosselaar van respectievelijk Zorgboog en Savant Zorg, samen goed voor circa 90 procent van de ouderenzorg in Helmond en De Peel, maken zich er druk over. ,,We hebben te maken met een wickedproblem", constateert Nogarede-Hoekstra. Een probleem dus dat zo complex en diffuus is, dat het moeilijk of zelfs onmogelijk op te lossen is.
Beide bestuurders hebben een weinig populaire, maar wel noodzakelijke boodschap. Het voorbije jaar hebben ze de wachtlijsten voor onder meer wonen met zorg en en wijkzorg zien toenemen en daar zal het niet bij blijven. ,,Als we nu niet actief aan de slag gaan, worden we straks gedwongen", waarschuwt Nogarede-Hoekstra. ,,De huidige generatie is gewend dat de professionele samenleving wel voor haar zorgt. Maar observeren dat moeder het thuis niet meer redt, haar naar het zorgcentrum brengen en dan de deur dicht trekken, dat kan niet meer."
Wonen in een zorgcentrum, dat is in de toekomst alleen nog voorbehouden aan een kleine groep 'uitverkorenen'. Nu al wonen de meeste ouderen (80 procent) thuis, maar dat aandeel zal alleen nog maar groter worden. Nogarede-Hoekstra: ,,We zullen de schaarste moeten verdelen. Óf we bedienen nog steeds iedereen, maar dan met iets minder, óf we doen wat we nu doen en dan kun je niet meer aan de totale vraag voldoen."
Samen-redzaamheid
Het is nodig dat er een omslag in bewustwording komt, meent Bosselaar. ,,Ik noem het samen-redzaamheid. Wij als zorgorganisaties zullen onze taken moeten vernauwen tot wat niet bij de buren of vrijwilligers te halen is. We hebben al een buurtapp om criminaliteit tegen te gaan, misschien moet er ook een komen voor ouderenzorg. We moeten met zijn allen proberen ervoor te zorgen dat ouderen niet onnodig in het ziekenhuis belanden. Als op vrijdagavond een 80-plusser zich met hoge koorts meldt en de huisarts kan niet komen, dan wordt zo iemand vaak met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Maar in zo'n geval kan ook iemand vanuit het wijkteam er eerst naartoe."
De zorgorganisaties zijn nu al betrokken bij initiatieven die buurtbewoners aan het zorgen moeten zetten. Neem de samenwerking met Dorpscoöperatie Lierop Leeft. ,,We willen een klein complex bouwen voor mensen met dementie, zodat die in het dorp kunnen blijven wonen. Savant biedt de zorg, maar er komen ook taken naar de gemeenschap, zoals bewegen of met de ouderen naar buiten gaan", zegt Bosselaar.
Concurrentie is uit hun woordenboek geschrapt. Waar het kan, helpen de zorgorganisaties elkaar nu. Het is een trend die enkele jaren geleden is ingezet en vruchten begint af te werpen. ,,We laten 's nachts bijvoorbeeld niet meer twee teams door de hele Peel rijden. Als de thuiszorgmedewerker van Savant in Gemert is en die van Zorgboog in Someren en Zorgboog wordt gebeld of er iemand naar Bakel kan komen, dan rijdt die van Savant ernaartoe. Die is het dichtstbij."
De regie moet zo lang mogelijk bij de mensen zelf blijven liggen, betoogt Nogarede-Hoekstra. ,,Als iemand eenzaam is, kan dat niet alleen de taak van de zorgmedewerker zijn", zegt zij. ,,Deze moet een adviserende rol innemen. Met als de casemanagers dementie, die worden vergoed door de zorgverzekeraars. Ik ken er een die drie dagen werkt en zeventig cliënten onder zich heeft. Ze weet met welke problemen ze kampen én ze kent hun netwerk. Als er iets speelt, kijkt ze wie in hun omgeving zou kunnen bijspringen."
Leefstijlsensoren
We moeten ook niet bang zijn voor technologie, vinden de twee zorgbestuurders. ,,We hebben een proef lopen in een aantal huizen in Helmond, waar we met een aantal sensoren in huis de leefstijl van de bewoners in de gaten houden", zegt Bosselaar. ,,Ze registreren gewoontes, zoals het douchegedrag. Als iemand niet meer doucht, kan dat een signaal zijn dat er iets aan de hand is. Een persoon die het dag-nachtritme omdraait, kan tekenen vertonen van een beginnende dementie." ,,Of als de koelkast niet meer open gaat", vult Nogarede-Hoekstra aan.
,,Het is geen Big Brother. Dit is bedoeld voor ouderen met kinderen die te ver weg wonen om ze in de gaten te houden of maar een beperkt netwerk hebben. Gemeenten investeren ook om mensen zo lang mogelijk thuis te houden. Ze willen voorkomen dat mensen in een zorgval terechtkomen en plots zo ver zijn verslechterd dat ze naar een zorgcentrum moeten. We moeten weer naar een samenleving waarin iedereen zorg voor elkaar heeft. Zorg is elementair en is altijd aanwezig bij iedereen. Dus niet alleen bij professionals."
Aantal handjes neemt af
In 2015 telde Nederland nog ‘slechts’ 3,1 miljoen 65-plussers, van wie er 920.000 alleen wonen en 117.000 boven de 90 jaar oud zijn. In 2040 zijn dat er volgens prognoses van het RIVM 4,8 miljoen, van wie er 1,73 miljoen alleen wonen en 340.000 90-plus zijn. Het aantal mensen met meerdere chronische aandoeningen is dan gestegen naar 5,5 miljoen (was 4,3 miljoen in 2015), het aantal dementerenden van 154.000 naar 330.000. En dan: het aantal werkenden daalt in diezelfde periode omgerekend van 1 op 3 naar 1 op 2; het aantal werkenden in de zorg ten opzichte van het totale aantal werkenden gaat van 1 op 7 naar 1 op 4 en het aantal mogelijke mantelzorgers neemt af van 10 op 1 85-plussers naar 4 op 1 85-plussers.