Cliënten met dementie kunnen soms probleemgedrag vertonen. Dit is lastig voor henzelf en voor hun naaste omgeving. Het kan zelfs zo belemmerend zijn dat dit hun kwaliteit van leven, het welbevinden en het optimaal dagelijks functioneren ernstig in de weg staat. Daarom hanteert Savant Zorg niet alleen een persoonsgerichte aanpak om dit gedrag te begrijpen, maar handelt er ook naar via een individueel interventieplan. Een potentieel nieuw onderdeel van dit plan is Therapeutic Touch (TT), welke door Verenso (Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde) onlangs is opgenomen in de nieuwe richtlijn als mogelijke waardevolle interventie.
Therapeutic Touch is een vorm van complementaire zorg die gebaseerd is op de gedachte dat de mens behalve uit lichaam, geest en ziel ook uit energie bestaat. Bij klachten en ziekte is deze energie uit balans. De zorgverlener probeert bij TT met zijn handen, volgens een vaste methode, het energieveld van de patiënt meer in evenwicht te brengen. Zodat de energie weer vrij en symmetrisch kan stromen. Dit kan door aanraking, maar hoeft niet.
Zelfhelend vermogen
Verzorgende Clarien Ernes en TT-collega en verpleegkundige Renata Lemmens hebben al meer dan twintig jaar zeer goede ervaringen met het gebruik van deze methode. Clarien met diverse cliëntengroepen op Eckartdal in Eindhoven en Savant Alphonsus (verwenmiddagen), Renata met patiënten op de psychiatrische afdeling van het Maxima Medisch Centrum. Ze zien vooral positieve effecten bij slaap, ontspanning, pijnvermindering en wondgenezing. “Het doel van de behandeling is het bevorderen van comfort en welbevinden”, vertellen Clarien en Renata. “Als de patiënt meer ontspannen is, is het begrijpelijk dat dit van invloed is op het zelfhelend vermogen van het lichaam en ook ondersteunend kan zijn voor andere behandelingen.” Zo ziet Clarien bijvoorbeeld bij de cliënten op Eckartdal vaak dat de verzorging en fysiotherapie soepeler verlopen. Renata merkt ook verbeteringen in het contact en de relatie met de patiënten.
Pilot op Savant Alphonsus
Om te kijken of Therapeutic Touch ook een aanvulling zou kunnen zijn voor de cliënten van de verpleegafdelingen van Savant, heeft Tanja Gommers (psycholoog van Novicare) contact gezocht met Clarien. Van hieruit loopt sinds begin juni 2019 op de verpleegafdelingen Margriet en de Klaproos in Savant Alphonsus een pilot met TT. Na een klinische les voor de betrokken teams is Clarien in samenspraak met familie en de teams gestart met het een tot twee keer per week behandelen van enkele cliënten. “Met deze bijzondere cliëntengroep is het nog even zoeken”, zegt Clarien. “TT vraagt om een goede afstemming, omdat de methode wel bij de persoon moet passen.” Eén van hen is mevrouw Hetty Slangen. Door haar vergevorderde dementie vertoont zij regelmatig probleemgedrag.
Comfortabele warmte
“Om de vijf TT-stappen goed uit te voeren, moet je als behandelaar in de eerste plaats zelf rustig en ontspannen zijn”, benadrukken Clarien en Renata. “Per keer behandelen we iedere cliënt vijf tot tien minuten. Veelal door aanraking, maar ook door de energiestroom van het lichaam op afstand te visualiseren. De eerste resultaten zijn positief. Zo ontspant mevrouw Slangen en komt ze soms even tot rust. Het effect kan steeds verschillend zijn. Het valt ons op dat ze goed in contact blijft tijdens en vlak na de behandeling. Net als andere cliënten ervaart ze bovendien een prettige, comfortabele warmte door de TT-behandeling. Een andere cliënt zegt er elke keer weer naar uit te kijken en de warmte die met de behandeling gepaard gaat, als heel prettig te ervaren. Bovendien geeft ze aan dat de behandeling de pijn in haar gewrichten verzacht.”
TT-opleiding binnen Savant na geslaagde pilot
Als de pilot slaagt, voert Savant Zorg Therapeutic Touch in als aanvulling op het interventieplan. Daarnaast worden andere verzorgenden en verpleegkundigen opgeleid via de TT-opleiding van het Van Praag Instituut in Utrecht. “Het mooie is dat iedereen het kan leren. Dus ook mantelzorgers”, besluiten Renata en Clarien.