Goede mondzorg begint met goed poetsen. Maar wat als dat niet meer lukt omdat iemand het niet meer begrijpt of het niet meer zelfstandig kan. Savant werkt samen met Vitadent, een tandartsenteam op locatie dat de bewoners alle vormen van nodige mondzorg biedt. Samen met de Savant-collega’s zorgen ze ervoor dat elke bewoner op zijn of haar eigen manier wordt begeleid in goede, passende mondzorg. “Als een kunstgebit niet goed wordt schoongehouden, kunnen mensen pijn krijgen in de mond. En dat kan dan weer leiden tot onbegrepen gedrag.”
Angelique Stoppelenburg (helpende plus) en Marianne Ras (verzorgende IG) werken allebei op een afdeling met bewoners met dementie en hebben mondzorg als extra taak. Ingrid Haanstra is gedragspreventie-assistent en tandartsassistent bij Vitadent en komt regelmatig langs in de huizen van Savant om de bewoners te helpen. “Ik overleg altijd met de zorg”, zegt Ingrid. “Wat kan er en wat niet? Is er iemand ziek of zit iemand niet goed in zijn vel? Zij weten dat veel beter en het is nodig om te weten of je op dat moment mondzorg kunt verlenen.”
Marianne: “Het loopt eigenlijk altijd wel goed. Zeker nu het in de eigen omgeving van de bewoner gebeurt.” Angelique vult haar aan: “Vroeger hadden we een bus die langskwam hiervoor, maar nu worden de bewoners op hun eigen kamer behandeld. Ze kunnen zo in hun vertrouwde omgeving blijven. Heel fijn.”
Eigen regie
Bij Savant wonen natuurlijk veel verschillende mensen met ook allemaal nog hun eigen gewoontes van vroeger. Die kunnen wel eens anders zijn dan wat de mondzorgspecialisten het liefste zien voor goede mondgezondheid. Marianne: “Bewoners zijn misschien gewend hun kunstgebit ‘s nachts in te houden. Dat kun je niet in een week veranderen en bewoners hebben ook hun eigen regie. We proberen hierin een goede balans te vinden.”
Ze ziet ook misverstanden over het belang van mondzorg bij ouderen. “Mensen denken vaak, oh een kunstgebit, even in een bakje leggen en klaar. Dat is niet zo, er komt echt meer bij kijken.” Ingrid knikt. “Implantaten moet je net zo goed schoonhouden als echte tanden. En als een kunstgebit niet goed wordt schoongehouden, kunnen bewoners tandvleesontstekingen en pijn krijgen.” Marianne: “En dat kan dan weer leiden tot ‘onbegrepen’ gedrag. Bewoners die bijvoorbeeld ‘onverklaarbaar’ boos of vervelend zijn. Maar daar is dus wel degelijk een reden voor, bijvoorbeeld pijn in de mond die ze niet meer goed kunnen aangeven of benoemen.”
Samenwerking
Nieuwe bewoners worden altijd binnen zes weken gezien door een tandarts van Vitadent. Dan kijkt het team wat er nodig is en komt er een mondzorgplan dat ook aan de bewoner wordt voorgesteld. Marianne: “Natuurlijk hebben zij ook de keuze om te zeggen ‘ik ga naar mijn eigen tandarts’, maar na langere tijd bij Savant zien we dat bewoners toch vaak voor onze tandarts kiezen. Dat is gemakkelijker met bijvoorbeeld vervoer en afstand.”
In juni dit jaar werkt Savant twee jaar samen met Vitadent. “Ze zijn heel toegankelijk en luisteren als we iets willen veranderen”, ervaart Marianne. “Communicatie is sowieso heel belangrijk hierbij”, beaamt Ingrid. “Je moet goed communiceren met de zorg, met de familie of wettelijk vertegenwoordiger en natuurlijk met de bewoner.”
Ingrid is blij met de korte lijntjes met de collega’s van Savant. “Als we merken dat de bewoner zelf niet meer zo goed kan poetsen, bespreken we dit met de verzorging. We zien dat zoiets snel wordt opgepakt.” Angelique: “We noteren de opmerking in het zorgplan en dan ondersteunen we de bewoner daarmee.”
Tips
Natuurlijk heeft Ingrid ook nog wel wat tips:
- Vroeg gewoonte aanleren
De belangrijkste tip is uiteindelijk misschien meer voor jonge ouders: maak al heel vroeg een gewoonte van twee keer per dag poetsen. “We zien gewoon dat bij bewoners die dat van vroeger uit al strikt deden, dat nu nog doen. Ook als ze last krijgen van dementie.” Marianne herkent dat: “We hebben een meneer die heeft dementie, maar als hij een tandenborstel ziet begint ie direct te poetsen. Zijn gewoonte komt boven…”
- Rust uitstralen
Als bewoners geen mondzorg willen of het nut niet begrijpen: straal rust uit. “Als je kalm blijft, maak je een grotere kans dat de bewoner uiteindelijk toch in de mond wil laten kijken. En als het deze keer niet lukt, dan de volgende keer. Niet opgeven, blijven aanbieden”, zegt Ingrid.
- Belofte houden
Voor bewoners die bang zijn voor de tandarts, heeft Ingrid ook een trucje. “Als ik een controle doe, beloof ik de bewoner: we kijken alleen maar, we behandelen niets nu. Bewoners voelen dan die geruststelling en dat helpt vaak om in de mond te mogen kijken.”